Η απέραντη μοναξιά των ελληνικών ποδηλατόδρομων
Αν λοιπόν θέλουμε καλύτερες πόλεις έχουμε όλοι χρέος να βοηθήσουμε ώστε να αλλάξουν οι νοοτροπίες του παρελθόντος.
Ο ποδηλατόδρομος των Αγίων Αναργύρων υπάρχει δίπλα μας, μία ανάσα από το Κέντρο της Αθήνας, εδώ και σχεδόν 10 χρόνια.
Έχει μήκος 2χλμ αλλά είναι μάλλον άγνωστος στο ευρύ κοινό. Γιατί; Είναι απλό. Είναι ξεκομμένος και απομονωμένος. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι δεν συνδέεται με τίποτα και δεν ενώνει τίποτα.
Είναι πολύ κοντά στον ποδηλατόδρομο Ιλίου αλλά δεν συνδέεται με αυτόν.
Είναι δίπλα – πιο δίπλα δεν γίνεται – μόλις λίγα μέτρα από το πάρκο Τρίτση αλλά 10 χρόνια δεν έγινε καμία προσπάθεια και συνεννόηση για να συνδεθεί με αυτό. Είναι κοντά στον σταθμό Άνω Πατησίων αλλά ούτε και μ’ αυτόν συνδέεται.
Το ακόμη χειρότερο.
Στον Δήμο Αγίων Αναργύρων μέσα σ’ αυτά τα 10 χρόνια δεν έγινε καμία προσπάθεια επέκτασης του ποδηλατόδρομου προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Ούτε μισό μέτρο επέκτασης.
Στον χάρτη, ο ξεκομμένος και απομονωμένος ποδηλατόδρομος των Αγίων Αναργύρων
Διαπίστωσα και στην πράξη τη…μοναξιά του ποδηλατόδρομου των Αγίων Αναργύρων. Σε μία προσπάθεια να μετακινηθώ οικογενειακώς με το ποδήλατο από την περιοχή των Άνω Πατησίων μέχρι το πάρκο Τρίτση, θεώρησα ότι θα ήταν χρήσιμο να χρησιμοποιήσω τον ποδηλατόδρομο.
Άλλο βέβαια ότι για να φτάσουμε σ’ αυτόν με πετάλι ήταν μία μικρή περιπέτεια. Κρίμα μίας και μιλάμε για μία διαδρομή μόλις 5 χιλιομέτρων. Ήταν Σάββατο απόγευμα, ιδανικός καιρός για μετακίνηση με ποδήλατο. Αλλά μέσα στον ποδηλατόδρομο, εκτός από εμάς που κάναμε πετάλι, δεν υπήρχε…ψυχή να ποδηλατεί. Ένας έρημος ποδηλατόδρομος.
Φτιάχνουν ποδηλατόδρομους μόνο για αναψυχή
Μοιραία ο ποδηλατόδρομος των Αγίων Αναργύρων – που προέκυψε μετά από την υπογειοποίηση των γραμμών του σιδηροδρόμου – χρησιμοποιείται απλώς για ποδηλατική αναψυχή. Ουσιαστικά ο…μοναχικός ποδηλατόδρομος των Αγίων Αναργύρων αποτυπώνει με τον πιο εύγλωττο τρόπο την απέραντη μοναξιά των ελληνικών ποδηλατόδρομων. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων οι Δήμοι και οι Περιφέρειες κατασκευάζουν ποδηλατόδρομους όχι για να χρησιμοποιηθούν από τους πολίτες για να μετακινηθούν με ποδήλατο από το ένα σημείο στο άλλο, όχι για να περιορίσουν τη ρύπανση και το κυκλοφοριακό, αλλά με στόχο την αναψυχή.
Είναι ένα μοναδικό ελληνικό παράδοξο. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να το χαρακτηρίσει κανείς; Κατά τη γνώμη μου δεν μπορεί το 2023 οι υπεύθυνοι των Δήμων και των Περιφερειών να μην έχουν ακούσει για την περιβαλλοντική και κλιματική κρίση. Δεν μπορεί να μην έχουν ακούσει για την ανάγκη μείωσης των εκπομπών CO2. Δεν μπορεί να μην έχουν ακούσει για την ανάγκη μείωσης του θορύβου. Έχουν ακούσει.
Και ταυτόχρονα έχουν δει και τι κάνουν την τελευταία 20ετία οι πόλεις στο εξωτερικό. Εκεί δεν υπάρχει περίπτωση να δει κανείς ξεκομμένους και απομονωμένους ποδηλατόδρομους. Σε μεγαλουπόλεις αλλά και σε μικρότερες πόλεις οι Δήμοι κατασκευάζουν ποδηλατικές υποδομές για να διευκολύνουν τη μετακίνηση των πολιτών με ποδήλατο. Για να ενώσουν σημεία ενδιαφέροντος. Για να βοηθήσουν τους πολίτες να πάνε με το ποδήλατο στη δουλειά, στα ψώνια, στη βόλτα. Εκεί φτιάχνουν δίκτυα ποδηλατόδρομων, όχι δείγματα ποδηλατόδρομων.
Ακούω πολλές φορές φίλους να ασκούν κριτική – και δίκαια – στους ελληνικούς Δήμους που κάνουν τέτοιους πρόχειρους-ξεκομμένους ποδηλατόδρομους. Συχνά αυτό που καταλογίζουν στους Δημοτικές Αρχές είναι ότι με τέτοια έργα ουσιαστικά κάνουν greenwashing. Ότι δηλαδή κάνουν έργα δήθεν για την προστασία του περιβάλλοντος και του πρασίνου απλώς για να δείξουν ότι χρησιμοποιούν ευρωπαϊκούς πόρους γι’ αυτό τον σκοπό, ενώ στην πραγματικότητα εξαπατούν τους πολίτες.
Το δικό μου συμπέρασμα είναι ότι οι Δήμοι – που δεν είναι μόνο οι παρατάξεις της συμπολίτευσης αλλά και της αντιπολίτευσης – κάνουν ποδηλατόδρομους μόνο για να χρησιμοποιηθεί το ποδήλατο ως αναψυχή.
Ο βασικός λόγος κατά τη γνώμη που κάνουν τέτοια έργα είναι διότι έχουν μία νοοτροπία παλιάς Ελλάδας. Του παρελθόντος. Έχουν μία νοοτροπία της δεκαετίας του 1970 και του 1980 όταν όλα οργανώνονταν και δομούνταν γύρω από το αυτοκίνητο. Απλώς δεν θέλουν να δεχθούν ότι σήμερα, στο 2023, το ποδήλατο στην Ευρώπη αλλά και συνολικά στον κόσμο είναι βασικό μέσο μετακίνησης. Και με τη βούλα εξάλλου.
Στις 4 Οκτωβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την πρόταση για Ευρωπαϊκή Διακήρυξη για την Ποδηλασία, που αναγνωρίζει το ποδήλατο ως βιώσιμο, προσβάσιμο και χωρίς αποκλεισμούς, προσιτό και υγιεινό μέσο μεταφοράς, με ισχυρή προστιθέμενη αξία για την οικονομία της ΕΕ.
Αν λοιπόν θέλουμε καλύτερες πόλεις έχουμε όλοι χρέος να βοηθήσουμε ώστε να αλλάξουν οι νοοτροπίες του παρελθόντος. Το ποδήλατο είναι μεταφορικό μέσο. Το ποδήλατο είναι μέσο μετακίνησης. Και οι ποδηλατόδρομοι είναι για να διευκολύνουν και να ενθαρρύνουν τις μετακινήσεις με ποδήλατο.